จีน       ทุนนิยมโดยรัฐ

สหรัฐ   ทุนนิยมโดยเอกชน...ทุนนิยมต่างสายพันธ์บนเวทีโลก

      ย้อนมอง “อำนาจของระบบทุน” ระหว่างระบบทุนสังคมนิยมแบบจีน และระบบทุนนิยมในระบอบประชาธิปไตย แบบสหรัฐเราจำเป็นต้องย้อนศึกษาแนวคิดสถานการณ์อย่างรอบด้านจากประสบการณ์ของนักคิด นักวิชาการ นักปฏิบัติ ในสังคมตะวันตกแบบสหรัฐสังคมแบบจีน และสังคมอาเซียน ในฐานะที่มีประสบการณ์อยู่บ้างในการก้าวข้ามพรมแดนและพยายามเข้าถึงระบบแนวคิดระบบทุนนิยมของจีน-สหรัฐ เพื่อเปิดมติบางมติให้เข้าใจอำนาจของระบบทุนในโลกที่เป็นจริงทั้ง 2 แบบ เพื่อช่วยให้เราเข้าใจปัญหาซับซ้อนที่ว่า เมืองไทยกำลังเผชิญปัญหา เพื่อเป็นแนวทางในทางออกของชุมชนท้องถิ่นและการเอาอยู่รอดของการปรับตัวของคนทุกกลุ่มกับการเปลี่ยนแปลงของโลกที่เกิดขึ้นอยู่ตลอดเวลา ณ ขณะนี้..

     ในช่วงที่จีนเริ่มมุ่งสู่เส้นทางสังคมนิยมภายหลังเหมาเจ๋อตุง สามารถนำพาพรรคคอมมิวนิสต์ยึดครองได้ทั้งแผ่นดิน แล้วสถาปนารัฐสังคมนิยมขึ้นมาก่อนปลายทศวรรษ ที่ 1940-1970 มุ่งสู่เส้นทางสังคมนิยมที่เข้มข้น ขณะที่จีนและสหภาพโซเวียดกลับเป็นผู้นำโลกสู่สังคมนิยมแตกต่างจากสหรัฐสุดโต่งคนละขั้ว...

     หลังสงครามโลกครั้งที่ 2 ระบบทุนนิยมของสหรัฐได้พัฒนาเศรษฐกิจภาคการผลิตดั้งเดิม ให้ก้าวสู้เศรษฐกิจที่อิงกับภาคบริการ (Service-based-economy) เช่น มุ่งการทำมาหากิน กับธุรกิจบันเทิง การศึกษา กีฬา สื่อสาร ค้าปลีก-ค้าส่ง การสุขอนามัย ฯลฯ โดยการโอนถ่ายภาคการผลิตไปยังประเทศอื่น ๆ

     ในทิศทางตรงข้ามระหว่างสองระบบนี้ สหรัฐมุ่งสู่เส้นทางทุนนิยมที่ “เสรี” มากยิ่งขึ้น เช่นการปรับเปลี่ยนนโยบายการเงิน (Monetary Policy) ที่ทำมาหากินกับการเก็งกำไร (Speculation) ได้อย่างมั่นคง ในช่วงทศวรรษที่ 1990 (พ.ศ. 2533) เมื่อ บิล คลินตัน เป็นประธานาธิบดี..การเปิดเสรีระลอกใหม่ด้านการสื่อสาร และการเงิน ที่มีผลนำไปสู้การปฏิวัติอินเทอร์เน็ต ส่งผลให้สถาบันการเงินในสหรัฐ สามารถทำธุรกรรมการเงิน ที่ไขว้กันได้ เช่น ธุรกิจธนาคาร  ประกันภัย  ตลาดหุ้น ฯลฯ ทำให้ปริมาณการเงินขยายเติบโตสุดๆ

      การพัฒนาระบบทุนนิยมเสรี ของสหรัฐ การขับเคลื่อนและการบริหารจัดการโดยภาคเอกชน (Privatesector Led Capitalism) โดยมีภาครัฐและการเมืองหนุนทางอ้อม

      ส่วนจีนได้พัฒนาระบบสังคมนิยมคอมมิวนิสต์ใหม่ด้วยการเปิดตัวสู่นโยบายโลกภายนอก (Open-door-policy) ในราวทศวรรษที่ 1970 (พ.ศ. 2513) นำโดย เติ้ง เสี่ยวผิง โดยใช้กลไกลตลาด (Market Mechanism) ของระบบเศรษฐกิจระบบทุนนิยมแบบจีนมากขึ้นโดยแก่นแท้สำคัญทุนนิยมแบบจีนคือทุนนิยมโดยรัฐ (State Capitalism) ที่รัฐบาทและพรรคคอมมิวนิสต์จีน มีบทบาทสำคัญอย่างยิ่งเป็นทั้ง เจ้าของ ธุรกิจขนาดใหญ่ต่างๆ รวมถึงการกำหนดนโยบายการพัฒนาเศรษฐกิจและธุรกิจของประเทศ ให้เป็นไปในทางที่รัฐบาลและพรรคต้องการ

      โดยสรุป จีน และสหรัฐ ทั้ง 2 ประเทศนี้ต่างก็เป็นมหาอำนาจ “ทุนนิยม” คนระบบต่างสายพันธุ์ที่มีบทบาทสำคัญในเวที เศรษฐกิจ สังคม การเมือง ที่ต่างฝ่ายต่างแย่งพื้นที่ ซึ่งพื้นที่ ทั่วโลกมาเป็นของตนให้ได้มาก เพื่อบริหารจัดการระบบทุนนิยมที่แตกต่างกัน ไม่ว่าภาคเศรษฐกิจหรือภาคการเงิน

       การเผชิญหน้า และการแข่งขันของมหาอำนาจโลกยังดำเนินต่อไป และประเทศไทยของเราอยู่ระหว่าง “เขาควายขาวแสง” และในฐานะผู้นำอาเซียน การเปลี่ยนแปลงบริหารจัดการ ประชานิยม ทุนนิยม แบบจีน บ้างก็ไม่ผิดกติกา........

สานิตย์  ชัยชนะฉิมพลี

อดีตผู้นำสหภาพ-สหพันธ์ แรงงานการเงิน ฯลฯ คนปกขาว